จีนยุคบุราณรัฐ / วรศักดิ์ มหัทธโนบล

จีนยุคบุราณรัฐ เป็นงานศึกษาพัฒนาการของรัฐจีนในยุคโบราณโดยมีขอบเขตของเวลาที่ศึกษาอยู่สองระดับ ระดับแรกเป็นพัฒนาการในห้วงดึกดำบรรพ์ผ่านหลักฐานทางโบราณคดีที่มีการค้นพบ ระดับที่สองเป็นพัฒนาการที่เห็ได้จากบันทึกต่างๆ ที่อธิบายถึงที่มาของชนชาติจีน (ฮั่น) จนถึงเมื่อแรกที่จึงได้ก่อรูปรัฐขึ้นมาอย่างช้า ๆ การศึกษาในสองระดับนี้ได้ฉายให้เห็นภาพพัฒนาการของชนชาติจีนควบคู่กันไปด้วย
ดังนั้นการก่อรูปรัฐของจีนก็ดี หรือพัฒนาการของชนชาติจึนก็ดีในที่สุดก็ได้นำพาจีนไปสู่การสร้างตนเป็นจักรวรรดิขึ้นมาเมื่อกว่าสองพันปีก่อน การเป็นจักรวรรดิของจีนมิได้เกิดขึ้นโดยไร้หลักคิดทางการเมืองมารองรับ และความจริงก็คือว่าหลักคิดเหล่านั้นมีความลึกซึ้งอย่างยิ่ง และหลายแง่มุม ก็แตกต่างไปจากหลักคิดเดียวกันนี้ของตะวันตกอย่างไรก็ตาม การสร้างจีนเป็นจักรวรรดิถือเป็นความคิดที่มั่นคงที่ผู้นำจีนแทบทุกยุคสมัยยึดถือปฏิบัติ ไม่เว้นแม้ในทุกวันนี้ จากเหตุนี้ ความเข้าใจจักรวรรดิจีนจะมิอาจสมบูรณ์ได้เลย หากไม่เข้าใจรัฐจีนตั้งแต่ยุคบรรพกาลจนถึงยุคต้นประวัติศาสตร์ ซึ่งก็คือ จีนบุคบุราณรัฐ